BOY ZELENSKI Tadeusz Molier

Startseite

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tradycja utrzymuje, iż przyczyną tej abstynen-cji stał się ustęp z granego w owym czasie Brytanikusa Racine a, w którym napomknięto zlekceważeniem o Neronie, iż wystawia się w czasie igrzysk na pokaz Rzymianom.Ustępten, skreślony z pewnością bez tej intencji, miał wziąć Ludwik XIV za lekcję dla siebie.148XVII�MIESZCZANIN SZLACHCICEM�Mieszczanin szlachcicem, wystawiony w Chambord z okazji polowania królewskiego, toznów jeden z owych utworów Moliera, które powstały naprędce na zamówienie dworu.Zazwyczaj Molier wybierał swobodnie temat do takich widowisk.Tym razem nałożonomu go poniekąd, a przynajmniej dwa jego warunki: mianowicie, aby utwór był przeplatanyśpiewem i tańcem, po wtóre, aby zawierał pocieszną ceremonię turecką.Czemu ceremoniaturecka? Miało to swoje polityczne przyczyny.Za Ludwika XIV Francja zaczęła wchodzić wdość ożywione stosunki z Turcją, turecczyzna była w modzie.Prócz tego poprzedniego rokuprzybył na dwór francuski Soliman, specjalny ambasador dla pewnych negocjacyj.Król, daw-szy niewiernemu dość długo czekać na audiencję, udzielił mu jej wreszcie we wspanialeprzybranej sali tronowej w Wersalu.Chcąc olśnić barbarzyńcę przepychem Ludwik XIV za-siadł na tronie w umyślnie sporządzonym stroju, cały usiany diamentami, których było po-dobno za czternaście milionów.Cały dwór wystąpił w podobnym blasku, towarzyszyła zaśaudiencji wielka parada wojskowa.Turek przybył ze szczupłą eskortą trzydziestu ludzi wbardzo brudnych turbanach; on sam był ubrany nader skromnie.Wobec wszystkich splendo-rów zachował się z istotną czy też umyślnie przybraną wschodnią obojętnością (legendawkłada mu w usta słowa, iż klacz sułtańska więcej ma na sobie klejnotów, niż cały dwór Lu-dwika XIV ).Wydobył z płóciennej torby list i oddał go.Ludwik XIV potraktował posła dośćniegrzecznie i rozstali się kwaśno; król nie mógł mu przebaczyć efektu, który spalił na pa-newce, dlatego polecił Molierowi, aby osią widowiska uczynił błazeńską parodię ceremoniitureckiej.Laurent d Arvieux77*, który długo bawił na Wschodzie, pomagał na rozkaz kró-lewski w skomponowaniu ceremonii tureckiej , strojów etc.Mając narzucone w ten sposób zakończenie sztuki, Molier musiał znalezć pomysł, któregoby ta maskarada była logicznym ujściem.Znalazł go z łatwością w przywarze, o którą już nie-raz mimochodem potrącał, mianowicie w ludzkiej próżności, w owym tak częstym jakby-śmy to dziś powiedzieli s n o b i z m i e, czyli nieprzepartym uroku, jaki wywierały napewne jednostki blaski szlachectwa.Wrażliwość na splendory społeczne, osobliwie zaś na urok rodowego wielkopaństwanależy chyba do najbardziej zakorzenionych w naturze ludzkiej.Jest w tym pociągu jakiś kultdla czegoś, czego nie można kupić ani nabyć, ani nauczyć się; kult dla rasy, dla przymiotówtak samo jak dla wad, które z pewnych jednostek, jak poniekąd z całej sfery, czynią misterny ibezużyteczny przedmiot zbytku.Jeżeli tak jest jeszcze dzisiaj, cóż dopiero było dawniej,gdy fakt szlachectwa dawał dopiero pełnię człowieczeństwa i obywatelstwa, wcielał olbrzy-mie przywileje materialnej i moralnej natury.%7łe zaś stan szlachecki we Francji stale i corazwięcej z biegiem czasu pomnażał swoje kadry szczytami urzędniczego i finansowego miesz-czaństwa, cóż dziwnego, że marzenie o szlachectwie było naturalnym kresem kariery niejed-nego mieszczanina?Ponieważ zamówiona przez króla komedia miała z urzędu być wesoła i kończyć się szero-kim błazeństwem, Molier musiał jako okaz dla swej satyry wziąć typ bardzo jaskrawy.Wrzeczywistości przekształcenie mieszczanina w szlachcica odbywało się zazwyczaj tak, iżmieszczanin polorem swoim, horyzontem, stopą życia zrównał się już poniekąd ze szlachtą;śmiesznostki, jakie wynikały z jego aspiracji, były bardziej dyskretne.To nie odpowiadało149tutaj celom farsy; dlatego Molier bierze spośród mieszczaństwa typ najbardziej ciemny, nie-okrzesany, najnaiwniej próżny, najbardziej oddalony od tego, co uważamy za szlachectwoform i szlachectwo duszy.Ten plebejusz w każdej żyłce, w każdej kropli krwi ma wprost reli-gijny kult dla urodzenia, dystynkcji, dwornych manier.Kult ten jest tak idealny, bezintere-sowny, naiwny, iż działa niemal rozczulająco.Pan Jourdain nie pragnie szlachectwa dla karie-ry, dla przywilejów, jakie ono daje; on uwielbia je tak, jak poeta marzoną ideę, rzezbiarz ma-rzone kształty; ale dodajmy jak poeta i rzezbiarz bez cienia talentu.Mimo iż lekcja, jaką u Moliera otrzymuje ten łyk wzdychający do szlachectwa, jest do-tkliwa, wszelako, co się tyczy samego pana Jourdain, nie mielibyśmy powodu zbytnio się nadnim rozczulać.Gdyby go brać na serio jako charakter , a nie jako ucieszną marionetkę, prze-znaczoną na pacjenta do ceremonii tureckiej , zaledwie można by się w nim dopatrzyć ja-kiejś cechy człowieczeństwa& W domu egoista, obojętny na losy i szczęście najbliższych,byle dogodzić swej manii; wstydzący się rodziców, których pracy zawdzięcza majątek; dlasłużby brutal; we wszystkim wrażliwy jedynie na pozór, nigdy na treść; nauka, sztuka, filozo-fia, wszystko to istnieje dlań tylko o tyle, o ile ma kurs u ludzi dystyngowanych.Chce sięuczyć, ale jedynie dlatego, aby rozprawiać w salonie; podziwia naukę szermierki, iż przy jejpomocy można zabić człowieka, nawet będąc tchórzem; pragnie łask Dorymeny, ale tylkodlatego, że jest markizą; przy tym głupiec, koronny głupiec w każdym calu.I dobrze uczy-nił Molier, odzierając tego pana Jourdain ze wszystkiego, co mogłoby dlań budzić sympatię;inaczej ta okrutna mimo wszystko mistyfikacja mogłaby nas zasmucić po trosze; a wszakchodziło tu o wesołość [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

dołęga mostowicz tadeusz bracia dalcz i s ka tom ii

dołęga mostowicz tadeusz kariera nikodema dyzmy

Dołęga Mostowicz Tadeusz Znachor. Profesor Wilczur

Nik Pierumow Adamant Henny

Norton Andre Smocza magia

Clarke Arthur C Ogrod ramy

Applications Of DSP To Audio And Acoustics (Mark Kahrs)

Card Orson Scott Chaos (SCAN dal 705)

K. J. Yeskov Ostatni Wladca Pierscienia (2)

Iskry z popiołów nieznane opowiadania XIX wieku