[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Materią zaś ta część, która wykracza poza treść pojęciaogólnego.Na przykład, człowiek jest substancją składającą się z formy (jest istotąmyślącą) i materii (jest jednostkową istotą cielesną).Arystoteles daje inny przykład:materią jest marmur, czynności rzezbiarza stanowią formę, produkt pracy rzezbiarza jestsubstancją.Dwa elementy: materia i forma są równie niezbędne, ale nie są równieważne.Ważniejszą dla Arystotelesa była forma.6.3.GnoseologiaPoznanie właściwe jest poznaniem pojęć, które mówią nam czym jakaś rzecz jestnaprawdę, czyli przedmiotem poznania jest forma.Skonstruowanie pojęcia formy pozwoliło Arystotelesowi mówić o istocie rzeczy , o jej cechach istotowych, a więco cechach konstytutywnych, pózniej nazywanych atrybutami, tj.o takich cechach41 rzeczy, bez których dana rzecz nie jest tą rzeczą.Atrybuty, cechy istotnościowerzeczy można wyjaśnić poprzez odwołanie się do przyczyn: materialnej, sprawczej,celowej lub formalnej.Były one czterema zasadami wyjaśniania.Przyjęcie przezArystotelesa formy jako siły sprawczej działającej celowo nadało pojęciu formy jejostateczny sens.Forma była z jednej strony czynnikiem pojęciowym, a z drugiejczynnikiem aktywnym.Arystoteles opisywał ją jako energię, aktywność, której istotąjest działanie.Można więc rzec, że forma jest energią, a materia potencjalnymtworzywem. Ponieważ, tłumaczy Arystoteles, poszukujemy pierwszych zasad i najwyższychprzyczyn, musi przeto istnieć jakiś Byt, do którego należą te zasady i przyczyny na mocyjego własnej natury .Jest on początkiem, zródłem zarówno powstawania, jak ipoznawania; jest on Pierwszym Motorem .Zwiat jest ciągiem przyczynowo i celowo uporządkowanych zdarzeń, a ponieważ włańcuchu przyczyn nie możemy poszukiwać pierwszej przyczyny w nieskończoność,musi istnieć Pierwszy Motor , który nie ma przyczyny powodującej jego istnienie.Posiada on szczególne własności, tzn.jest: 1) nieruchomy i niezmienny; 2) niezłożony;3) niematerialny; 4) istotą duchową; 5) rozumem; 6) celem świata; 7) myśleniem,poprzez które objawia się; 8) tylko jeden; 9) konieczny; 10) doskonały.6.4.AntropologiaCzłowiek składa się z duszy i ciała.Dusza jest formą, energią ciała, razem z którymstanowi nierozłączną całość.Dusza nie może istnieć bez ciała, ani ciało bez duszy.Ciało jest poruszane przez duszę pełniącą funkcje: roślinne - odżywianie i rośnięcie;zwierzęce - postrzeganie, pożądanie, odczuwanie przykrości i przyjemności; myślenia(właściwa tylko człowiekowi) - rozumowanie i kierowanie wolą.Rozum, gdy poznaje, jest rozumem teoretycznym.Arystoteles rozróżniał rozumczynny (samorzutność duszy) i bierny (receptywność poznania).Rozum czynnywprawia w ruch rozum bierny, staje się w ten sposób przyczyną samorzutnych poczynańduszy.Przez rozum czynny dusza jest przyczyną pierwszą w mikrokosmosie człowieka,tak jak Bóg w makrokosmosie.Nie ma innego dobra niż dobro realne.Ludzie realizują cele określone.Najwyższymcelem jest osiągnięcie szczęścia; jest nim doskonałość jednostki.Taki pogląd etycznynazywamy eudajmonizmem (gr.eudajmon - szczęśliwy).Arystoteles wyróżniał cnoty: dianoetyczne (mądrość, rozsądek) i etyczne (hojność,męstwo).Największe szczęście w jego przekonaniu przynosi człowiekowipostępowanie według zasady złotego środka".42 Arystotelesowi przypisuje się sentencje: Korzenie wychowania są gorzkie, ale owoc jego jest słodki ; W wychowaniu są potrzebne trzy rzeczy: talent wrodzony, nauka i ćwiczenie ; Ludzie wykształceni różnią się od niewykształconych tym, czym żywi odumarłych ; Przyjaciel jest jedną duszą zamieszkującą w dwóch ciałach ; Jedni ludzie są tak oszczędni, jakby mieli wiecznie żyć, inni tak rozrzutni, jakbymieli natychmiast umrzeć ; Filozofia dała mi to, że bez przymusu czynię to, co inni czynią z obaw przedprawami ; Wobec przyjaciół zachowujmy się tak, jak byśmy sobie życzyli, ażeby oni wobecnas się zachowywali ; Najlepszym wyposażeniem na starość jest wykształcenie .7.STOICYPod koniec IV wieku powstał w Atenach nowy kierunek filozoficzny zwanystoicyzmem (gr.stoa poikile - różnobarwny portyk, barwna brama).Filozofia tarozwijała się etapami:1.Stara Stoa - szkoła ateńska; należeli do niej: Zenon z Kition (336-264) -założyciel, Chryzyp (280-205), Kleantes (331-232).2.Zrednia Stoa - szkoła rodyjska; jej przedstawicielami byli: Panaitios (185-110),Poseidonios (ok.135-50).3.Nowa Stoa - szkoła rzymska; reprezentowali ją: Seneka zwany Młodszym (4 r.p.n.e.- 65 r.n.e.), Epiktet (ok.50-130), Marek Aureliusz (121-180).7.1 [ Pobierz całość w formacie PDF ]