[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Scypion nie mógÅ‚sobie pozwolić na opuszczenie Hiszpanii w sytuacji, gdy problem buntownikównie zostaÅ‚ caÅ‚kowicie rozwiÄ…zany.Lecz Fortuna uÅ›miechnęła siÄ™ doÅ„: przywódcyrebelii zdecydowali siÄ™ szukać kompromisu z Rzymianami, ufajÄ…c powszechnieznanemu poczuciu honoru i Å‚askawoÅ›ci rzymskich wodzów".Mogli również ufaćstrategicznemu zmysÅ‚owi Scypiona i jego dbaÅ‚oÅ›ci o wÅ‚asny interes.DowódcawybaczyÅ‚ rebeliantom, zawierzajÄ…c ich sÅ‚owu, że nie podniosÄ… wiÄ™cej rÄ™kiprzeciwko wÅ‚adzy Rzymu.ObiecaÅ‚ im również, że zatrzymajÄ… broÅ„ oraz żeRzymianie nie bÄ™dÄ… przetrzymywać iberyjskich zakÅ‚adników.Buntownicy musielinatomiast zapÅ‚acić trybut, który miaÅ‚ pokryć żoÅ‚d stacjonujÄ…cych na PółwyspieIberyjskim żoÅ‚nierzy rzymskich.Scypion przyznaÅ‚ buntownikom dogodny terminspÅ‚aty, grożąc zemstÄ… Rzymu na wypadek niewywiÄ…zania siÄ™ z tych obciążeÅ„. DoÅ›wiadczyli jednego i drugiego losu: wybór wiÄ™c, czy wolÄ… mieć Rzymianżyczliwych czy zagniewanych, pozostawia im samym"37.Wraz z tÄ… umowÄ… buntw Hiszpanii siÄ™ zakoÅ„czyÅ‚, przynajmniej na pewien okres.Tymczasem Scypion wysÅ‚aÅ‚ Marcjusza do Gadesu, aby wyegzekwowaÅ‚obietnicÄ™ od grupy obywateli, która zdecydowaÅ‚a siÄ™ przejść na jego stronÄ™ ioddać miasto w rÄ™ce Rzymian.RozwiÄ…zawszy problem rebelii, Scypion czymprÄ™dzej chciaÅ‚ doÅ‚Ä…czyć do Marcjusza, który stacjonowaÅ‚ na wybrzeżuatlantyckim.Wódz planowaÅ‚ spotkanie z Masynissa, nadal bÄ™dÄ…cym dowódcÄ…jazdy Magona w Gadesie.Po przejÅ›ciu na stronÄ™ Silanusa - podczas bitwy podIlipÄ… - Masynissa prawdopodobnie powróciÅ‚ do Afryki, by pozyskać sojusznikówdo odzyskania tronu.NastÄ™pnie ponownie przybyÅ‚ do Gadesu, aby spotkać siÄ™ze Scypionem i sfinalizować porozumienie z Rzymianami.PrzekonawszyMagona, że oddziaÅ‚y jazdy numidyjskiej wymagajÄ… dodatkowego wyszkolenia,na czele niewielkiego oddziaÅ‚u konnego Masynissa opuÅ›ciÅ‚ Gades i spotkaÅ‚ siÄ™ zRzymianami.Podczas spotkania Masynissa po-twierdziÅ‚, że on i jego jazda pomogÄ… Scypionowi przeprowadzić akcjÄ™ wpółnocnej Afryce, Scypion natomiast obiecaÅ‚ wesprzeć roszczenia Masynissy dotronu numidyjskiego.ByÅ‚ to doskonale przemyÅ›lany plan strategiczny: z jednejstrony numidyjska jazda, pod dowództwem Scypiona, znacznie zwiÄ™kszaÅ‚amożliwoÅ›ci bojowe armii rzymskiej na otwartych przestrzeniach północnejAfryki, z drugiej, uzyskanie tronu przez MasynissÄ™ i jego lojalność wobecRzymu zapewniaÅ‚y Rzymianom bezpieczeÅ„stwo polityczne po zadaniu klÄ™skiKartaginie.Wydarzenia te zmusiÅ‚y Magona i pozostajÄ…cÄ… przy nim część armii doopuszczenia Gadesu, nie miaÅ‚o to jednak wiÄ™kszego znaczenia, gdyż jego siÅ‚ynie stanowiÅ‚y już zagrożenia dla Rzymian, a po klÄ™sce pod IlipÄ… wycofanie siÄ™KartagiÅ„czyków z Półwyspu Iberyjskiego byÅ‚o i tak nieuchronne.Magon byÅ‚jednak utalentowanym dowódcÄ…, dlatego Rzymianie musieli podjąć próbÄ™wziÄ™cia go do niewoli lub zabicia.W przeciwnym razie mógÅ‚ on ponowniezagrozić panowaniu Rzymu w Hiszpanii, zwÅ‚aszcza gdyby udaÅ‚o mu siÄ™ zebraćarmiÄ™ najemników i zaatakować Ligurie w północnej Italii.Wkrótce po buncieżoÅ‚nierzy i powstaniu Iberów Magon z pomocÄ… kilku transportowców i okrÄ™tówwojennych zaatakowaÅ‚ NowÄ… KartaginÄ™.Chociaż lÄ…dowym oddziaÅ‚om rzymskimudaÅ‚o siÄ™ odeprzeć ten atak, akcja ta wyraznie pokazaÅ‚a, że dowodzenie siÅ‚amimorskimi jest sÅ‚abszÄ… stronÄ… Scypiona.Rzymskie okrÄ™ty nadal znajdowaÅ‚y siÄ™na brzegu, w pobliżu Tarraco, gdzie je Scypion pozostawiÅ‚ poprzetransportowaniu na ich pokÅ‚adach oddziałów majÄ…cych walczyć w bitwiepod IlipÄ….Dlatego Magon zdoÅ‚aÅ‚ dopÅ‚ynąć nieuzbrojonymi transportowcami ażdo portu w Nowej Kartaginie, nie napotykajÄ…c żadnego oporu floty rzymskiej.Gdyby zaatakowaÅ‚ w czasie, kiedy Scypion rozprawiaÅ‚ siÄ™ z buntownikami wswojej armii i powstaÅ„cami iberyjskimi, Rzymianom byÅ‚oby niezwykle trudnozebrać wystarczajÄ…co dużo wojska, aby sprostać walce na trzech frontach.Scypion czasem nie doceniaÅ‚ roli siÅ‚ morskich na gruncie operacyjnym,podobnie zresztÄ… czynili jego nastÄ™pcy w Hiszpanii.Po ataku na NowÄ…KartaginÄ™ Magon wycofaÅ‚ siÄ™ na Baleary.Na wyspach otrzymaÅ‚ rozkazpozyskania wiÄ™kszej liczby najemników oraz zaatakowania północnej Iltalii, abypomóc prowadzÄ…cemu tam dziaÅ‚ania Hannibalowi.ByÅ‚o to Å›miaÅ‚e i niebezpieczne przedsiÄ™wziÄ™cie.Magon zebraÅ‚ swoich ludzi itransportowce (nie dysponowaÅ‚ okrÄ™tami wojennymi), wypÅ‚ynÄ…Å‚ na otwartemorze i wylÄ…dowaÅ‚ w pobliżu Ligurii.Gdyby dowódcy rzymscy lepiej czuli siÄ™ namorzu, z Å‚atwoÅ›ciÄ… mogliby wykorzystać flotÄ™ stacjonujÄ…cÄ… w pobliżu Tarraco irozbić siÅ‚y Magona.Rzymianie zrezygnowali z patrolowania wybrzeża, dlategoMagon mógÅ‚ przepÅ‚ynąć w pobliżu Tarraco, podczas gdy rzymskie okrÄ™tyznajdowaÅ‚y siÄ™ na brzegu.ZakoÅ„czony sukcesem atak Magona zmusiÅ‚ Rzymiando przesuniÄ™cia szeÅ›ciu legionów na północ, aby zablokować KartagiÅ„czy-komdrogÄ™ na poÅ‚udnie.Przez rok oddziaÅ‚y te zostaÅ‚y unieruchomione przez Magonaw północnej Italii, w czasie gdy potrzebowano ich w innych miejscachprowadzonej wojny.Niezwykle duże znaczenie polityczne miaÅ‚o utworzenie przez Scy-piona wItalice (w pobliżu Santiponce) kolonii dla weteranów wojennych.StworzyÅ‚ w tensposób precedens i rozpoczÄ…Å‚ nowy etap w ekspansywnej historii Rzymu - byÅ‚ato pierwsza kolonia rzymska znajdujÄ…ca siÄ™ poza Półwyspem ApeniÅ„skim.Scypion osiedliÅ‚ pierwszÄ… grupÄ™ w samym Å›rodku gÄ™sto zaludnionej dolinyBaetis, majÄ…c nadziejÄ™, że miejscowa ludność przyjmie rzymski styl życia,mentalność oraz rzymskÄ… metodyczność i kulturÄ™.ByÅ‚a to pierwsza próbaromanizacji, procesu, który wywarÅ‚ wpÅ‚yw cywilizacyjny na ogromnÄ… część Å›wia-ta antycznego38.Sama Italica bardzo szybko spÅ‚aciÅ‚a swój dÅ‚ug wobec Rzymu.To niewielkie miasto byÅ‚o ojczyznÄ… Trajana, Hadriana i Teo-dozjusza Wielkiego,trzech wielkich cesarzy rzymskich39.POWRÓT DO RZYMUOddawszy dowództwo w Hiszpanii Silanusowi i Marcjuszowi na poczÄ…tkujesieni 206 r.p.n.e., Scypion powróciÅ‚ do Rzymu, aby wziąć udziaÅ‚ w wyborachdo senatu na 205 r.p.n.e.40 SpotkaÅ‚ siÄ™ ze zgromadzeniem senatu pozamiastem, w Å›wiÄ…tyni Bellony, i przedstawiÅ‚ raport dotyczÄ…cy zwyciÄ™skiejkampanii w Hiszpanii.Zgodnie z obyczajem, zanim rzymski wódz mógÅ‚wkroczyć do miasta, musiaÅ‚ formalnie zrzec siÄ™ wÅ‚adzy nad armiÄ…41.Z kolei nikt,kto nie sprawowaÅ‚ urzÄ™du, niemógÅ‚ uzyskać zgody na zorganizowanie triumfalnego pochodu; proÅ›baScypiona o uczynienie wyjÄ…tku zostaÅ‚a odrzucona, dlatego też wszedÅ‚ on domiasta pieszo42.Scypion przekazaÅ‚ do rzymskiego skarbca 6500 kilogramówsrebra oraz olbrzymiÄ… ilość srebrnych monet zdobytych w Hiszpanii43.LiwiuszzapisaÅ‚: TÅ‚um wiÄ™kszy niż podczas wojny" przybyÅ‚, aby zobaczyć wodza ioddać na niego gÅ‚os44.Scypion zostaÅ‚ wybrany na konsula wraz z PubliuszemLicyniuszem Krassusem, dotychczas piastujÄ…cym funkcjÄ™ najwyższego kapÅ‚ana,pontifex maximus.Wódz nie ukrywaÅ‚, że zamierza objąć dowództwo na Sycylii,skÄ…d planowaÅ‚ rozpocząć wojnÄ™ w północnej Afryce, Krassus natomiast niesprzeciwiaÅ‚ siÄ™ przyjÄ™ciu dowództwa w Brucjum, ponieważ obowiÄ…zki religijne,zwiÄ…zane z wypeÅ‚nianiem roli pontifeksa, nie pozwalaÅ‚y mu opuszczać Italii45.Plan Scypiona spotkaÅ‚ siÄ™ jednak z dużym oporem w senacie [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]