[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.+Modlitwy + + + +BG 1632 + Pismo dla ps.(20 ww.)szw.74 mm szw.70 mm szw.69 mm szw.69 mm szw.83/4 mm szw.82 mm szw.Jungfer pismo got.szw.Jungfer szw.Jungfer57/8 mm 57/8 mm 57/8 mmMiedzioryty ? + + 185 9.W wiÄ™kszoÅ›ci wydaÅ„ materiaÅ‚u ilustracyjnego brak.W PsRyb 1616 strona tytuÅ‚owa ozdo-biona jest drzeworytniczÄ… ramkÄ…, na szczycie której umieszczono króla Dawida grajÄ…cego na harfie,a po bokach dwie postacie grajÄ…ce na mandolinie i skrzypcach (fot.045).Dwie ostanie edycje z1632 i 1636 zostaÅ‚y wyposażone w miedziorytnicze frontispisy (fot.051 i 053).Pierwszy z nichprzedstawia Dawida grajÄ…cego na harfie, a po bokach okna tytuÅ‚owego personifikacje miÅ‚oÅ›ci i na-dziei.Strony tytuÅ‚owe edycji z 1636 zostaÅ‚y ozdobione frontispisem przedstawiajÄ…cym personifika-cjÄ™ muzyki, a na dole scenÄ™ ukazujÄ…cÄ… Saula godzÄ…cego włóczniÄ… w Dawida.Na stronie przylegajÄ…-cej do tytuÅ‚owej odbito miedzioryt z Dawidem niosÄ…cym gÅ‚owÄ™ Goliata.Miedzioryty pochodziÅ‚y zpracowni niderlandzkiego rytownika Cornelisa Claesza Duysenda.Te z PsRyb 1636 do tej porybyÅ‚y nieznane.25010.Do druku tekstu parafrazy używano pisma gotyckiego: szwabachy (69-82 mm dla20 ww.), a poczÄ…wszy od 1628 r.drobnej szwabachy nazywanej Jungfer, która posiada wiele cechfrakturowych (ok.57/8 mm dla 20 ww.) zob.tabela 8.AaciÅ„skie incipity psalmów tÅ‚oczono antykwÄ…, a tekst argumentów kursywÄ… (PsRyb 1616,1618, 1619) lub szwabachÄ… (PsRyb 1624).11.W PsRyb inicjaÅ‚y nie peÅ‚niÄ… żadnych szczególnych funkcji.Zazwyczaj każdy psalmotwiera wersalik wykonany gotyckÄ… czcionkÄ….Tylko wyjÄ…tkowo (PsRyb 1616 i 1624) drzeworytni-cze inicjaÅ‚y otwierajÄ… Ps 1.12.Do elementów uÅ‚atwiajÄ…cych korzystanie z tekstu na wyrywki należą rejestry podajÄ…ce al-fabetyczne wykazy polskich incipitów z numerami psalmów i kart.Ponadto w wielu edycjach wy-stÄ™puje paginacja.W wydaniach in 24° strony nie sÄ… numerowane, rolÄ™ paginacji speÅ‚nia tu żywapagina podajÄ…ca numer aktualnego psalmu.Ciekawy indeks rzeczowy, podobny do spotkanego w PsW 1594, znajduje siÄ™ w PsRyb 1619.Dzieli on psalmy tematycznie na 10 grup: 1) Nauki w sobie majÄ…ce; 2) Proroctwo zamykajÄ…ce; 3) Mo-dlitewne o rozmaite potrzeby; 4) PocieszajÄ…ce; 5) DziÄ™ki czyniÄ…ce; 6) WychwalajÄ…ce; 7) Zwyciężne;8) WysÅ‚awiajÄ…ce a koÅ›cielne; 9) O Rzeczypospolitej i gospodarstwie; 10) Pokutne (k.)?( )?( 3v).PsRyb 1616 zawiera jeszcze wykaz psalmów, które Å›piewa siÄ™ na jednÄ… melodiÄ™, a podspodem numery psalmów pokutnych (s.12 pierwszej paginacji).11.PsaÅ‚terz gdaÅ„ski (1633)250Opis miedziorytów tych edycji zob.KSD XVII Ossol.I, s.113-114, p.480.482.Na temat miedziorytów Duysenda zob.A.Treiderowa, Przyczynek do zagadnienia zwiÄ…zków polsko-niderlandzkich w zakresie grafiki ilustracyjnej w XVII w.Ry-ciny Cornelisa Claesza Duysenda i Jacoba van Meursa, Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie , r.XVI, 1970, s.9-12.Treiderowa nie zna miedziorytów zdobiÄ…cych PsRyb 1636. 186 1.Przedruk PsaÅ‚terza z BG nie byÅ‚ do tej pory jednoznacznie notowany w bibliografiach pol-skich, choć przebadany przez nas egzemplarz (Ossol.XVII-2577; fot.054-055) znany byÅ‚ biblio-grafom, którzy opisywali go jako kolejnÄ… edycjÄ™ parafrazy RybiÅ„skiego.Maciejowski przy opisie psaÅ‚terzy RybiÅ„skiego wspomina o istnieniu jakiegoÅ› egzemplarzazawierajÄ…cego tÅ‚umaczenie psalmów prozÄ…, a niżej dodaje:Jest jeszcze jedno wydanie majÄ…ce tytuÅ‚: Psalmy Dawidowe w GdaÅ„sku drukiem Andrzeia Hunefeld 1633 w16ce.Posiada je biblioteka okrÄ™gu.251Być może Maciejowski opisuje tu interesujÄ…cy nas przedruk z BG, choć ze wzglÄ™du na nie-zgodność pewnych szczegółów z naszym egzemplarzem nie jest to pewne.A może istniaÅ‚ jakiÅ› innyprzekÅ‚ad prozÄ… albo wspomniane przez bibliografa wydanie z 1633 r.rzeczywiÅ›cie byÅ‚o nieodnale-zionym przez nas przedrukiem PsRyb.Estreicher notuje wydanie z 1633 r.jako przedruk PsRyb, wskazujÄ…c na dwa egzemplarzeznajdujÄ…ce siÄ™ w Ossolineum i w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.Podaje przy tym zgod-ny z naszym egzemplarzem format 24°.252Chojnacki opisuje jakieÅ› wydanie z 1633 r.drukowane przez Hünefeldta in 12º, podajÄ…c, żezna dwa egzemplarze: jeden znajdujÄ…cy siÄ™ w Wilnie, a drugi w Ossolineum.253Centralny katalog starych druków BN notuje nasz psaÅ‚terz, ale nie podaje pochodzenia tekstu.Czytamy tam:Estreicher podaje jako tÅ‚umacza Macieja RybiÅ„skiego.Porównanie wyd.z 1633 r.z wyd.z 1619 i 1636 [rów-nież u Hünefeldta], w którym to wyd.RybiÅ„ski jest podany jako tÅ‚umacz na k.tyt.lub w tekÅ›cie, wykazaÅ‚o, żetÅ‚umaczenie tekstu psalmów z 1633 r.jest różne od tekstu z 1619 i 1636 r.Katalog starych druków Biblioteki ZakÅ‚adu Narodowego im.OssoliÅ„skich notuje wspominanyprzez wczeÅ›niejszych bibliografów egzemplarz z 1633 r.jako parafrazÄ™ RybiÅ„skiego254.DokÅ‚ad-niejsze przebadanie tej pozycji wykazaÅ‚o, że zawiera ona tÅ‚umaczenie KsiÄ™gi Psalmów dokonaneprozÄ…, które pochodzi z BG.W ten sposób, przeprowadzajÄ…c kwerendÄ™ w poszukiwaniu notowa-nych wczeÅ›niej druków biblijnych, odkryliÅ›my nieznanÄ… dotÄ…d, a wÅ‚aÅ›ciwie nie opisywanÄ… popraw-nie, edycjÄ™ PsaÅ‚terza, który A.Hünefeldt przedrukowaÅ‚ z BG.AnalizujÄ…c wyżej przytoczone opisy bibliograficzne, napotykamy jeszcze inne egzemplarzepsaÅ‚terza z 1633 r.Chodzi tu o egzemplarze warszawski i wileÅ„ski.Kwerenda w Bibliotece Uni-wersyteckiej w Warszawie wykazaÅ‚a jednak, że takiej pozycji tam nie ma.Kolejnej informacji o251Maciej.III, 353.252E XV, s.76.253Chojnacki, s.15, p.168.254KSD XVII Ossol.I, s.114, p.481. 187 przechowywaniu interesujÄ…cej nas książki w Wilnie nie udaÅ‚o siÄ™ sprawdzić.Nie wiadomo wiÄ™c,czy byÅ‚ to drugi egzemplarz PsaÅ‚terza gdaÅ„skiego czy też jakiÅ› zaginiony przedruk PsRyb.InteresujÄ…cy nas psaÅ‚terz na karcie tytuÅ‚owej zawiera nastÄ™pujÄ…ce informacje: PSALMYDAWIDOWE | Cum Gratia & Privilegio | S.R.Majest.Polon.& | Sveciæ | WE GDANSKU | DrukowaÅ‚Andrzey | Hünefeldt Roku 1633. Książka zostaÅ‚a wytÅ‚oczona in 24º.Opisywany egzemplarz jestuszkodzony, brak mu kart koÅ„cowych.Tekst urywa siÄ™ na Ps 148 (k.J10).Na koÅ„cu introligatoroprawiÅ‚ wraz z psaÅ‚terzem wiele pustych kart, być może po to, aby wypeÅ‚nić zbyt szerokÄ… oprawÄ™.2-4 [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]