[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.109 Porównanie testów do mierzenia ilorazu inteligencji i zdolności uczonych i rozwijanych w ramach programu Spectrum przeprowadzili w jednym z rozdziałów swej książkiMultiple Intelligences: The Theory in Practice, New York: Basic Books,1993, Howard Gardner i Mara Krechevsky.10 Howard Gardner, Multiple Intelligences, s.9.41 Daniel Goleman Inteligencja EmocjonalnaW sformułowanej gdzie indziej definicji Gardner stwierdza, że sednem inteligencjiinterpersonalnej jest zdolność rozróżniania i właściwego reagowania na nastroje, temperamenty,motywacje i pragnienia innych osób .Do inteligencji intrapersonalnej, która jest kluczem dosamopoznania, zalicza dostęp do swych własnych uczuć i zdolność rozróżniania ich orazpolegania na nich w kierowaniu swym zachowaniem. 11Spock kontra Data, czyli kiedy poznanie nie wystarczaJest pewien wymiar inteligencji interpersonalnej, na który wprawdzie często wskazuje Gardner,ale którym mało się zajmuje w swoich pracach, a mianowicie rola emocji.Być może jest takdlatego, że - jak sam mi zasugerował - na jego teorię silny wpływ wywarł stworzony przezpsychologię kognitywną model umysłu.A zatem jego koncepcja inteligencji podkreśla rolępoznania - zrozumienia samego siebie i innych osób, kierujących nami i innymi, motywów,naszych zwyczajów pracy i zwyczajów innych osób oraz wykorzystania tej intuicyjnej wiedzy wkierowaniu naszym własnym życiem i stosunkach z innymi osobami.Jednak podobnie jak sferawyczucia ruchów, w której fizyczna świetność przejawia się niewerbalnie, sfera emocji znajdujesię poza zasięgiem języka i poznania.Choć w Gardnerowskich opisach inteligencji personalnej jest dość miejsca na uwzględnienie gryemocji i panowania nad nimi, to ani on, ani jego współpracownicy nie zajęli się zbyt szczegółoworolą, jaką odgrywają w tej inteligencji uczucia, koncentrując się bardziej na myślach o uczuciach.Takie nastawienie sprawia, że - być może nieświadomie - pozostawiają oni nie zbadane morzeemocji, które powodują, że nasze życie wewnętrzne jest tak złożone, podniecające i często takiezagadkowe.Pozostaje również do zbadania zarówno to, w jakim sensie inteligencja obecna jest wemocjach, jak i to, w jakim sensie można wnieść inteligencję do emocji.Nacisk, jaki Gardner kładzie na elementy kognitywne w obu odmianach inteligencji personalnej,odzwierciedla ducha czasu, który ukształtował jego poglądy.Nadmierne akcentowanie przezpsychologię poznania nawet w sferze emocji jest częściowo rezultatem pewnego dziwacznegozakrętu dziejów tej nauki.W połowie obecnego stulecia psychologię akademicką zdominowalibehawioryści pokroju B.F.Skinnera, którzy uważali, że badać z naukową precyzją można jedyniezachowanie, ponieważ jest ono czymś obiektywnie, z zewnątrz, postrzeganym.Wszystkiepozostałe dziedziny życia wewnętrznego, w tym również emocje, wyłączyli z pola zainteresowańnauki.Pózniej, wraz z nadejściem pod koniec lat sześćdziesiątych rewolucji kognitywnej , psychologiazwróciła się w inną stronę i skoncentrowała na sposobach, w jakie umysł rejestruje i gromadziinformacje, oraz na naturze inteligencji.Jednak emocje nadal znajdowały się poza sferą jejzainteresowania.Kognitywiści uważali, że inteligencja oznacza chłodne, beznamiętneanalizowanie i przetwarzanie faktów.W ich ujęciu jest ona hiperracjonalna, zupełnie jak Mr.Spock, postać z serialu Podróże gwiezdne [Star Trek], który jest archetypem suchych bitówinformacji, nie zmąconych żadnym uczuciem, i ucieleśnieniem poglądu, wedle którego winteligencji nie ma miejsca na emocje, zaciemniające jedynie obraz naszego życia umysłowego.Kognitywiści, którzy przyjęli ten pogląd, dali się zwieść iluzji, obierając za operacyjny modelumysłu komputer i zapominając, że sieć połączeń mózgowych tkwi w brudnej, pulsującej kałużyzwiązków biochemicznych i w niczym nie przypomina sterylnych, uporządkowanych płytekkrzemowych, z których połączenia powstała owa metafora na określenie umysłu.Tworzone przez11 Howard Gardner, Thomas Hatch, Multiple Intelligences Go to School, Educational Researcher 18, 8 (1989).42 Daniel Goleman Inteligencja Emocjonalnapsychologów kognitywnych modele opracowywania przez umysł informacji nie uwzględniałyfaktu, że racjonalnością kierują uczucia i że mogą też one ją pogrążyć.Model kognitywny jest podtym względem zubożonym obrazem umysłu, gdyż nie wyjaśnia naporu uczuć, które nadająintelektowi specyficzne zabarwienie.Aby wytrwać w tym poglądzie, kognitywiści musieliignorować związki między stworzonymi przez siebie modelami umysłu a własnymi nadziejami iobawami, kłótniami małżeńskimi i zazdrością wobec odnoszących większe sukcesy kolegów - całyten zalew uczuć, które nadają życiu smak i kształtują jego pilne potrzeby, w każdej chwiliwpływając (ujemnie lub dodatnio) na to, jak opracowywane są informacje.Wypaczony naukowy obraz życia umysłowego pozbawionego emocji, który przez ostatnichosiemdziesiąt lat ukierunkowywał badania nad inteligencją, stopniowo, w miarę jak psychologiazaczyna zauważać istotną rolę uczuć w myśleniu, zmienia się.Podobnie jak następca Spockaniejaki Data ( Podróże gwiezdne [ Pobierz całość w formacie PDF ]