[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ponadto - przy założeniu, że budżet jest wykonywanyw 100% w zakresie dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów - nakoniec danego roku budżetowego stan gotówki wynikający z realizacji zadańdanego roku budżetowego powinien wynosić zero.W praktyce taka sytuacjanie występuje.Przyczynami tego są: nieterminowe (przed terminem i po terminie) regulowanie zobowiązań wobec budżetu przez społeczeństwo, występowanie różnych terminów płatności, często nieskorelowanych ze strumieniamidochodów, bieżące decyzje, w wyniku których powstają strumienie dochodo-wo-wydatkowe.Jeżeli występuje niedopasowanie między strumieniami dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów w budżecie, to dana jednostkasamorządu terytorialnego, w ujęciu ogólnym, może mieć okresowo wolne środki(gotówkę).Relację tę można zapisać następująco:gdzie: Dt - dochody i przychody zgromadzone na rachunkach bankowych i w kasie w okresie t; Wt - wydatki i rozchody dokonywane z rachunków bankowychi z kasy w okresie t; G, - czasowo wolne środki na rachunku bankowym w okresie t; n - okres, w którym następuje gromadzenie dochodów i dokonywaniewydatków.Relacja ta w ujęciu planistycznym umożliwia korelowanie strumieni dochodów i wydatków w wymiarze operacyjnym.Stanowi więc podstawowy instrument służący operacyjnemu planowaniu strumieni gotówkowych.167 Gotówka jest niezwykle cennym zasobem dla jednostki samorządu terytorialnego, gdyż daje podstawy do prawidłowego funkcjonowania, a tym samymdo realizacji zadań.Jej brak w pożądanej wysokości uniemożliwia stabilnośćfinansową i realizację zadań na zaplanowanym poziomie, jak również nie pozwala zaspokajać zgłaszanych przez społeczeństwo potrzeb.Z tych też powodów należy zarządzać gotówką (cash management) w jednostkach samorządu terytorialnego.Proces zarządzania gotówką (wchodzącyw skład zarządzania finansami) ma następujące cele:" minimalizacja stanu bieżącej gotówki oraz maksymalizacja korzyści wynikających z pozostawiania jej na rachunkach bankowych jednostki samorządowej;" umożliwienie jak najszybszego przepływu gotówki między jednostką samorządu terytorialnego a jej podmiotami zależnymi oraz jednostką samorząduterytorialnego a pozostałymi podmiotami otoczenia (np.podatnikami, kontrahentami, wojewodą);" obniżenie udziału zewnętrznych zródeł finansowania w realizacji zadańprzez jednostkę samorządu terytorialnego i związanych z tym kosztów;" zapewnienie stabilizacji finansowej jednostce samorządu terytorialnegooraz przeciwdziałanie utracie płynności finansowej.Skuteczne zarządzanie gotówką przez jednostkę samorządu terytorialnegooraz przyspieszenie tempa przepływu gotówki opiera się na następującychzałożeniach:" przyspieszanie inkasowania należności (może to być ograniczone przezuwarunkowania prawne i społeczne)," negocjowanie szczególnych warunków regulowania zobowiązań wobecdostawców," zapewnienie synchronizacji wpływów dochodów i przychodów oraz wypływów związanych z realizacją wydatków oraz rozchodów," osiąganie dodatkowych dochodów z tytułu lokowania okresowo wolnychśrodków na rachunkach bankowych.Racjonalność zarządzania środkami pieniężnymi w dużym stopniu jestuwarunkowana możliwościami stosowania różnych technik i strategii ich lokowania, które są uzależnione od poziomu rozwoju rynków finansowych.W warunkach rozwiniętego rynku finansowego jednostki samorządu terytorialnegomogą w bardziej elastyczny i racjonalny sposób kształtować gospodarkę środkami pieniężnymi, niż w warunkach rynku ograniczonego.Proces zarządzania gotówką w jednostkach samorządu terytorialnego obejmuje25:" ustalanie poziomu wpływów na rachunki bankowe i ich monitorowaniew czasie,25Por.B.Filipiak Procedury zarządzania wolnymi środkami pieniężnymi w jednostkach samorządu terytorialnego, w: Finanse, B.Pietrzak (red.), Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej,Warszawa 2005, s.289-296.168 " ustalanie zapotrzebowania na gotówkę z tytułu bieżącego funkcjonowaniai realizowanych zadań inwestycyjnych," zarządzanie przepływami gotówki przy wykorzystaniu narzędzi i instrumentów oferowanych przez banki," identyfikację i monitorowanie okresowych nadwyżek wolnych środkówna rachunkach bankowych i w kasie," zarządzanie okresowo wolnymi środkami finansowymi.Przedstawiona procedura rozpoczyna się od ustalenia możliwości i potrzebfinansowych.Chodzi o zderzenie planowanych dochodów i przychodów z planowanymi wydatkami i rozchodami.Te pierwsze określają możliwości realizacjizadań i dokonywania rozchodów (np.udzielanie pożyczek, spłata kredytów).Te dwa etapy procedury są funkcją planowania budżetowego.Podstawowymiinstrumentami są: budżet w powiązaniu z planem finansowym oraz harmonogram realizacji dochodów i wydatków.W zakresie uczestnictwa w sferze lokowania okresowo wolnych środkówfinansowych jednostka samorządu terytorialnego musi kierować się obowiązującym prawem, które wskazuje możliwości wykorzystania instrumentów rynkufinansowego dla potrzeb zarządzania gotówką.Obecnie prawo wskazuje naszczególną rolę rachunku bankowego, za pośrednictwem którego jednostkisamorządu terytorialnego mogą występować na rynku finansowym, mogą teżsame poszukiwać możliwości lokacyjnych [ Pobierz całość w formacie PDF ]