[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Za drugim razem przerazi³ go znak z³owró¿bny.Oto miêdzy innymi rozrywkami mia³ do zabawy du¿ego wê¿a.Gdy wedle zwyczaju chcia³ mu daæ w³asnorêcznie po¿ywienie, zasta³ go ju¿ objedzonego przez mrówki.Upominano go, aby strzeg³ siê napaœci t³umu.Wraca³ zatem szybko do Kampanii.W Asturze zas³ab³.Gdy poczu³ siê nieco lepiej, pospieszy³ do Cercejów.Nie chc¹c zdradziæ siê ze s³aboœci¹, nie tylko wzi¹³ udzia³ w igrzyskach wojskowych, lecz ze swej lo¿y ciska³ grotami w wypuszczonego na arenê dzika.Natychmiast poczu³ ból w boku, a gdy rozgrzanego wiatr na domiar oziêbi³, wpad³ w ciê¿k¹ chorobê.Doœæ d³ugo trzyma³ siê jeszcze, jakkolwiek po przybyciu a¿ do Mizenum nie zaniedba³ ¿adnego ze zwyk³ych swych zajêæ, nawet biesiad czy innych rozkoszy, czêœciowo wskutek niewstrzemiêŸliwoœci, czêœciowo, aby ukryæ chorobê.Gdy lekarz Charykles opuszczaj¹c biesiadê uj¹³ rêkê cesarza, aby uca³owaæ j¹ przed swym wyjazdem na czas d³u¿szy, Tyberiusz, przypuszczaj¹c, ¿e lekarz chce zbadaæ jego têtno, kaza³ mu pozostaæ, powtórnie zaj¹æ swe miejsce, i przed³u¿y³ biesiadê.Nawet wówczas nie zaniedba³ wedle zwyczaju stan¹æ poœrodku sali jadalnej z liktorem przy boku i odpowiadaæ na po¿egnania goœci, wymieniaj¹c ka¿dego imiennie.73.Tymczasem gdy w ksiêdze protoko³ów senatu przeczyta³, ¿e uwolniono bez przes³uchania pewnych pods¹dnych, o których on zreszt¹ zaledwie wspomnia³, pisz¹c, ¿e zostali wymienieni przez donosiciela, uzna³ to za wyraz pogardy dla siebie i pe³en oburzenia postanowi³ za wszelk¹ cenê powróciæ na Kapri.Nie oœmieli³ siê dzia³aæ od rêki, dopiero z bezpiecznego schronienia.Lecz zatrzymany przez s³oty i wzmagaj¹c¹177 Ten przyk³ad wskazuje na przesadny puryzm, gdy¿ to w³aœnie s³owo, oznaczaj¹ce wypuk³y ornament na naczyniu, przesz³o ju¿ do u¿ytku codziennego.ROZDZIA£ 71-75 171siê chorobê, wkrótce potem umar³ w willi Lukulla, w siedemdziesi¹tym ósmym roku ¿ycia, a dwudziestym trzecim panowania, w dniu siedemnastym przed kalendami kwietniowymi za konsulatu Gn.Acerromusza Prokula i Gn.Poncjusza Nigryna 178.Niektórzy przypuszczaj¹, ¿e Gajus179 da³ mu truciznê z wolna trawi¹c¹ organizm.Inni znowu przypisuj¹ œmieræ temu, ¿e odmówiono mu posi³ku, gdy za¿¹da³ go po spadku przypadkowej gor¹czki.Jeszcze inni - ¿e zaduszono go poduszkami, gdy powracaj¹c do przytomnoœci po omdleniu za¿¹da³ zwrotu pierœcienia, który mu przed chwil¹ œci¹gniêto.Seneka 18° pisze, ¿e Tyberiusz poczuwszy os³abienie zdj¹³ pierœcieñ, jak gdyby chcia³ go daæ komuœ, chwilê potrzyma³, nastêpnie znowu w³o¿y³ na palec i œcisn¹wszy lew¹ rêkê, d³ugo le¿a³ bez ruchu.Nagle wezwa³ s³u¿¹cych.Nie mog¹c doczekaæ siê odpowiedzi, wsta³ i niedaleko od ³o¿a straci³ si³y.Pad³.74.W dniu ostatniej rocznicy swych urodzin ujrza³ we œnie Apollina Temenita, którego pos¹g niezwykle wielki i piêkny przywieziono z Syrakuz, aby umieœciæ w bibliotece nowej œwi¹tyni.Ten oznajmi³, ¿e Tyberiusz nie dokona ju¿ poœwiêcenia jego pos¹gu.Na kilka dni przed jego œmierci¹ wie¿a latarni morskiej na Kapri runê³a od trzêsienia ziemi.W Mizenum m popió³ z zarzewia i wêgla przyniesionego dla ogrzania jadalni, wystyg³y ju¿ zreszt¹ i od dawna zimny, nagle roz¿arzy³ siê nad wieczorem i uparcie p³on¹³ a¿ do póŸnej nocy.75.Lud tak bardzo ucieszy³ siê z jego œmierci, ¿e na pierwsz¹ wieœæ o niej rozbieg³ siê na wszystkie strony.Jedni krzyczeli: „Tyberiusza do Tybru".Drudzy b³agali Matkê Ziemiê i bogów Manów 182, aby zmar³emu wyznaczyli miejsce tylko wœród bezbo¿ników.Inni wreszcie grozili trupowi hakiem i Schodami Gemoñskimi.To rozj¹trzenie wywo³a³y nie tylko wspomnienia o jego uprzednim okrucieñstwie, ale tak¿e œwie¿e dowody srogoœci.Oto poniewa¿ uchwa³¹ senatu by³o zastrze¿one, ¿e wykonanie wyroku na skazañcach odk³adano zawsze na dni dziesiêæ, zdarzy³o siê przypadkiem, ¿e niektórzy z nich mieli byæ straceni w³aœnie w dniu, w którym oznajmiono o œmierci Tyberiusza.Gdy b³agali wszystkich o pomoc - ¿e jednak Gajusa jeszcze nie by³o i nie sta³o nikogo, do kogo mo¿na by siê zwróciæ i przemówiæ za skazañcami - dozorcy nie chc¹c"' W dniu 16 marca r.37 n e.po prawie dwudziestotrzyletnim panowaniu Szczegó³y œmierci Tyberiusza opowiada Tacyt (Ann.VI 50).'" Gajus Ka1igula.syn Germamka i Agryppmy, wnuk Tyberiusza po bracie110 Prawdopodobnie Lucius Annaeus Seneca (Starszy), retor, ur oko³o r 54 przed n.e.w Kordobie w Hiszpanii, zm.oko³o r.39 n.e Jego dzie³o historyczne siê nie zachowa³o.Natomiast zachowa³o siê, choæ nieca³kowicie, jego dzie³o retoryczne (w 10 ks.y Oralorum et rhetorum sententiae, divisiones, colores.181 Misenum.przyl¹dek w Kampanii Od czasów Augusta miejsce postoju floty rzymskiej na Morzu Tyrreñskim Tu powsta³o tak¿e miasto tej¿e nazwy112 D11 Manes.ubóstwione dusze zmar³ych cz³onków rodu.Ofiary na ich czeœæ (D M S.= Dis Manibus Sacrum) sk³adano szczególnie w czasie Feraliów.21 lutego (nasze Zaduszki)172 TYBERIUSZw niczym uchybiæ zapad³emu wyrokowi podusili ich i zawlekli na Schody Gemoñskie.Wiêc nienawiœæ [do Tyberiusza] spotêgowa³a siê jeszcze pod wra¿eniem, ¿e okrucieñstwo tyrana prze¿y³o nawet jego œmieræ.Gdy z cia³em Tyberiusza ruszono z Mizenum, t³umy g³oœno domaga³y siê, aby raczej przewieŸæ je do Atelli183 i w amfiteatrze pospiesznie spaliæ.Jednak ¿o³nierze zanieœli cia³o do Rzymu i tam spalono je wœród urzêdowych uroczystoœci pogrzebowych.76.Testament spisa³ w dwu egzemplarzach przed dwoma laty, jeden w³asnorêcznie, drugi - rêk¹ wyzwoleñca, lecz co do s³owa zgodne.Opatrzy³ je wszelako pieczêciami ludzi najni¿szego stanu.W tym testamencie jako spadkobierców w równych czêœciach pozostawi³ wnuków: Gajusa, syna Germanika, i Tyberiusza, syna Druzusa, oraz wyznaczy³ ich jako dziedziców nawzajem.Umieœci³ równie¿ zapisy dla wielu, m.in.dla kap³anek Westy, dla wszystkich ¿o³nierzy i dla ka¿dego plebejusza w stolicy, poza tym jeszcze oddzielne legaty dla urzêdników maj¹cych pieczê nad dzielnicami stolicy.183 A t e n a, miasteczko w Kampanii miêdzy Kapu¹ a Neapolem, ojczyzna rodzimej farsy rzymskiej, tzw.atellany [ Pobierz całość w formacie PDF ]