[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przyjrzyjmy się, jak grupa wpływa na twoje zachowanie w znanej ci sytuacji zdawaniaegzaminu pisemnego.Już sann kontakt społeczny [.] powoduje pobudzenie zwierzęcegoducha, co zwiększa efektywność każdego robotnika. Karol Marks (1818-1883)324 Facylitacja społeczna: kiedy obecność innych mobilizuje nasNadszedł czas egzaminu z psychologii.Poświęciłeś dużo czasu na naukę i czujesz, żejesteś dobrze przygotowany.Po wejściu do sali egzaminacyjnej zauważyłeś duży tłok.Sala jestmała, a zdających wielu.Wciskasz się do ławki, napierając na kolegów.Zjawia się profesori oznajmia, że chętni mogą przejść do innej sali, w której będzie wygodniej pisać egzamin.Copowinieneś zrobić?Odpowiedz ma związek z facylitacją społeczną, czyli wpływem fizycznej obecnościinnych osób na poziom działania jednostek (Geen, 1989; Harkins, Szymanski, 1987; Zajonc,1965).Fizyczna obecność innych osób może oznaczać albo wykonywanie zadania takiegosamego, jakie wykonują inni, albo wykonywanie zadania samemu, podczas gdy inni tworząwidownię obserwują ciebie, sami nic nie robiąc.W obu sytuacjach nie współpracujeszz nikim inne osoby jedynie przebywają w tym samym pomieszczeniu co ty, tworząc grupęniespołeczną.Czy obecność innych ma dla ciebie jakieś znaczenie? Czy składając egzaminw zatłoczonej sali, będziesz zdenerwowany i będziesz miał kłopoty z przypomnieniem sobiemateriału, którego się nauczyłeś? A może obecność kolegów zmobilizuje cię do lepszej pracyw porównaniu z sytuacją zdawania egzaminu w samotności?Chcąc rozwiązać ten problem, spróbujmy pomyśleć o insektach.Możecie wierzyć albonie, jednak klasyczne badania nad karaluchami sugerują odpowiedz na pytanie, jak należyzdawać egzamin z psychologii.Robert Zajonc wraz ze współpracownikami (1969) zbudowałurządzenie, które miało pomóc w rozwiązaniu kwestii wpływu dużej liczby karaluchów na ichzachowanie.Badacze umieścili silne zródło światła, które jest dla nich szkodliwym bodzcem,w jednym końcu pokonywanej przez nie trasy i dokonywali pomiaru szybkości ich ucieczki dodrugiego, zaciemnionego końca trasy (patrz ryc.9.1 (brak w wersji e-book)).Postawionopytanie, czy karaluchy wykonają to proste zadanie szybciej, gdy są same, czy gdy jest ichwięcej?facylitacja społeczna: napięcie wynikające z obecnościinnych osób i możliwości oceny naszego działania,czego rezultatem jest lepsze wykonanie łatwiejszychzadań, lecz gorsze wykonanie zadań trudniejszychMożesz zapytać, jak udało się badaczom skłonić insekty, aby wystąpiły w roli widzów.W tym celu karaluchy zostały umieszczone w przejrzystym, plastikowym pudełku bezpośrednioobok trasy ucieczki.Teraz nie miały już innego wyjścia i musiały obserwować działaniapojedynczych uciekinierów (patrz ryc.9.1 (brak w wersji e-book)).Okazało się, że karaluchywykonywały zadanie szybciej w obecności innych niż gdy były same; ich zachowanie uległowzmocnieniu (poprawiło się) tylko dzięki obecności innych karaluchów.Jednak biorąc pod uwagę badania nad karaluchami, za wcześnie na udzielenie rady, jakpowinieneś zdawać egzamin z psychologii.Przeprowadzono setki badań nad zagadnieniemfacylitacji społecznej, wykorzystując w nich nie tylko ludzi, ale również niektóre gatunkizwierząt, jak mrówki i ptaki.(Bond, Titus, 1983; Guerin, 1986; Rajecki, Kidd, Ivins, 1976;Zajonc, Sales, 1966) Rezultaty tych eksperymentów okazały się zaskakująco zbieżne.Wynikaz nich, że zawsze, gdy zadanie było stosunkowo proste jak przy ucieczce karaluchów przedświatłem fizyczna obecność innych wzmacnia działanie.Przykładowo, w jednymz pierwszych eksperymentów z psychologii społecznej Norman Triplett (1898) prosił dziecio poruszenie żyłki od wędki, dmuchając na nią w obecności innych dzieci lub bez ichuczestnictwa.Zadanie wykonywano szybciej w obecności kolegów niż wówczas, kiedy dziecibyły same.325 Aatwe i trudne zadania.Zanim dojdziemy do odpowiedzi, czy powinieneś zostaći zdawać egzamin w zatłoczonej sali, należy omówić jeszcze inne badanie.Jak pamiętasz,mówiliśmy, że obecność innych ułatwia zadanie przy prostych, dobrze wyuczonychczynnościach.Ucieczka przed światłem to drobiazg dla karaluchów, a dmuchanie na żyłkę niesprawia większej trudności dzieciom.Co jednak się stanie, kiedy postawimy przed ludzmitrudne zadanie, które będą musieli wykonać w obecności innych osób? W celu znalezieniaodpowiedzi na to pytanie Zajonc i jego współpracownicy (1969) utrudnili zadaniew eksperymencie z karaluchami.Tym razem karaluchy umieszczono w labiryncie z kilkomamożliwymi drogami ucieczki, jednak tylko jedna z nich prowadziła do zaciemnionej częścipudełka.W trakcie wykonywania tego zadania karaluchy zademonstrowały odmienny wzorzeczachowania: w obecności innych karaluchów wykonanie zadania trwało dłużej niż gdy byłysame.Wiele kolejno prowadzonych badań dowiodło, że zarówno ludzie, jak i zwierzęta pracujągorzej w obecności innych, jeśli zadanie jest trudne (Bond, Titus, 1983; Geen, 1989).Pobudzenie i dominująca reakcja.W artykule opublikowanym w 1965 r [ Pobierz całość w formacie PDF ]