[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Okres nowicjatu to nie tylko zdobycie potrzebnych informacji dotyczących danej pracy, ale to także socjalizacja w miejscu pracy.Jest to etap związany z nabywaniem określonych umiejętności technicznych, opanowywaniem pożądanych zachowań interpersonalnych, zdobywaniem orientacji co do specyficznych wymagań i czynnikówryzyka (por.pkt 3 naszych rozważań).Wczesna dorosłość zatem to eksperymentalna,treningowa faza w pracy.Rozwój polega tu przede wszystkim na poszerzaniu świadomości 22istnienia alternatyw i możliwości wyboru odpowiedniej dla siebie drogi (patrz Tab.3.).Kolejne stadium to stadium konwencjonalne – pełna adaptacja w rolizawodowej (Kwaśnica, op.cit., s.28-29).Osoba w tej fazie rozwoju zawodowego zna i rozumie konwencjonalne zasady postępowania w swojej roli zawodowej.Jest równieżświadoma ich uzasadnień, ale te uzasadnienia nie pochodzą od niej lecz są przejęte od otoczenia.Zauważa i rozumie różnorodne ograniczenia, jakim podlega wypełnianie roli zawodowej w danej instytucji.Jest to faza sprawnego posługiwania się wiedzą iumiejętnościami składającymi się na daną rolę zawodową, ale w sposób odtwórczy i mało krytyczny.Konwencją, która kieruje postępowaniem psychologa w tej fazie rozwojuzawodowego jest przepis roli zawodowej utrwalony w tradycji tego zawodu w ogólności, a tradycji danej placówki, w której pracuje w szczególności.Jeśli wprowadza jakąś zmianę swojego zachowania to są to tylko ulepszenia, zmiany środków działania, które mieszczą się w obowiązującej konwencji.Reguły pełnienia danej roli, sens tej roli, cele działania psychologa, jego powinności są akceptowane bez poddawania ich głębszej refleksji, bardzo rzadko zdarza się tutaj kwestionowanie ich zasadności (patrz Tab.3.).Dopiero stadium kolejne, czyli postkonwencjonalne jest fazą twórczegoprzekraczania roli zawodowej (Kwaśnica, op.cit., s.29).Kluczową rolę gra tutajrefleksja nad własną rolą zawodową, badanie jej uzasadnień i źródeł, ale także poszukiwanie własnych uzasadnień.Jednostka zaczyna coraz odważniej w sposób twórczy, a już nie tylko odtwórczy wykorzystywać posiadaną wiedzę i umiejętności.Powoli wyzwala się z narzuconej w fazie I (przedkonwencjonalnej) oraz przyjętej i zaakceptowanej przez siebie w fazie II (konwencjonalnej) konwencji, jeśli tylko zostanie uznana ona przez nią za ograniczającą jej poczynania.Innowacyjność i twórczość nie dotyczą już tylko procedur postępowania, jak to było w fazie poprzedniej.Są teraz możliwe głębsze zmiany stylu funkcjonowaniazawodowego, dzięki własnemu zdefiniowaniu roli zawodowej, odkryciu jej głębokiego sensu, co wiąże się z przekroczeniem jedynie powierzchownych przepisów roli zawodowej.Jest to też faza, w której zaczynają się wokół jednostki gromadzić inni ludzie, część z nich zostaje jej uczniami, buduje razem z nimi swój własny zespół.Źródłem uzasadnień może być tutaj tylko dojrzała tożsamość, która pozwala na wyprowadzenie sensu powinności zawodowych zrozumienia własnej osoby jako integralnej, nie podzielonej na części.Na poziomie dojrzałej tożsamości dokonuje się więc zrównanie powinności zawodowych ze zobowiązaniamimoralnymi, które ma się - na mocy własnego świadomego wyboru - jako osoba względem i samego siebie i innych ludzi.23Tab.3.Stadia rozwoju moralnego wg L.Kohlberga a etapy rozwoju zawodowego psychologa (opracowano na podstawie: Lerner, Hultsch, 1983, s.259; Kwaśnica, 1994, s.26-30; Brzezińska, 2000, Tab.2.2)CharakterystykaFazastadium rozwoju moralnegorozwoju zawodowegoStadiumMORALNOŚĆ UNIKANIA KARY:WCHODZENIE W ROLĘ ZAWODOWĄ: przestrzeganie nakazów, poddanie się działaniu faza orientacyjna:autorytetówrozpoznanie zakresu wymagań i oczekiwańpracodawcy, zestawu podstawowego unikanie łamania reguł zagwarantowane przezinstrumentarium, reguł funkcjonowaniakaranie, przestrzeganie norm dla nich samychALNAinstytucji, reguł kontaktu ze brak uwzględniania interesów innych ludzi, brakwspółpracownikami i z klientamiNCJONrelatywizowania dwóch punktów widzenia faza poznawcza:MORALNOŚĆ WŁASNEGO INTERESU:poznanie przepisu roli, naśladowanie wzorówzachowania typowych dla środowiska ( zasadaKONWE uzasadnianie sądów moralnych z punktu widzeniamimikry) tj [ Pobierz całość w formacie PDF ]