[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.– wiersza tego nie widaćjasno, by Homer wyznawaÅ‚ sensualistycznÄ… teoriÄ™ poznania, chybaże ktoÅ› powie (za niektórymi komentatorami greckimi), że rozumjest wedÅ‚ug Homera skutkiem samych okolicznoÅ›ci zewnÄ™trznych(ÄÉ ÀµÁ¹Ç¿½Ä¹: Themist.161, 9; Philop.486.19) lub zaTomaszem z Akwinu, że rozum jest produktem sÅ‚oÅ„ca (III, lect.4,n.619).45Por.także Met.“, 5.1009 b 11 13.46"•½¹¿¹ odnosi siÄ™ przede wszystkim do Demokryta.Por.404a 27-31.47Gdyby poznanie polegaÅ‚o na zetkniÄ™ciu siÄ™ duszy zprzedmiotem podobnym, poznanie byÅ‚oby zawsze prawdziwe.Ilekroć bowiem nie byÅ‚oby zetkniÄ™cia, nie byÅ‚oby tym samym ipoznania, ani, konsekwentnie, bÅ‚Ä™du.Kto chce uniknąć tejkonkluzji, musi powiedzieć, że bÅ‚Ä…d powstaje wtedy, gdy duszastyka siÄ™ z rzeczÄ… niepodobnÄ….Twierdzenie to jest jednakabsurdem, jak to Arystoteles zaraz wykaże.48Kto ma poznanie prawdziwe jakiejÅ› rzeczy, posiada tymsamym poznanie prawdziwe rzeczy, która jest jej przeciwna.I naodwrót, kto jest w bÅ‚Ä™dzie co do jakiejÅ› rzeczy, jest tym samym wbÅ‚Ä™dzie co do rzeczy przeciwnej.Anal.pr, I, 24a 21; 48 b 5;Rhetor.II, 23, 1397 a 7.Tak np.jeÅ›li ktoÅ› wie, że A jest dobre, wie tym samym, że nie jest ono zÅ‚e.Por.Themistius (162, 2).49Arystoteles przechodzi do wyobrazni, którÄ… istotnie Å‚atwopomylić że zmysÅ‚ami lub rozumem.50Mniemanie (ÍÀÌ»·È¹Â) jest najniższÄ… spoÅ›ród funkcjirozumu.Opiera siÄ™ wprawdzie na doÅ›wiadczeniu, dosiÄ™ga jednakpojęć powszechnych (De an.III, 429 a 23; Met.A, l, 981 a 5 - 7).Dlatego zwierzÄ™ta jej nic maja.(Eth.Nic.VII, 5, 1147 b 4 - 5).PojÄ™ta w znaczeniu Å›cisÅ‚ym ÍÀÌ»·È¹Â różni siÄ™ od wiedzy(µÀ¹ÃÄ®µ·), może bowiem być nie tylko prawdziwa, lecz ifaÅ‚szywa (Cal.8 b 11; Top.VII, l l, 149 a 10; Eth.Nic.VI, 3, 1139b 17).Ażeby mniemanie staÅ‚o siÄ™ wiedzÄ…, musi je dowód"uwolnić od skazy bÅ‚Ä™du (Top.V, 2, 130 b 15).Użyte w znaczeniuszerszym obejmuje wiedzÄ™, roztropność (osÄ…d o rzeczach) imniemanie jako trzy odrÄ™bne gatunki (´¹¬Æ¿Á¿¹).De an.III, 427 b25- 26; Phys.V, 4, 227 b 13.Arystoteles czÄ™sto utożsamia je z´Ì¾± (Met.“, 5, 1009 a 10; A.2,982 a 6).Jest podstawÄ… sztuk(Met.A.1,981 a 5 - 6).51WyobrazniÄ™ można nazwać À¬¸¿Â, gdy rozważamy jejpochodzenie, Á³¿½ zaÅ›, gdy zwracamy uwagÄ™ na to, że jakowÅ‚adza duszy jest ona siÅ‚Ä… dziaÅ‚ajÄ…cÄ….Por.Bonitz, Ind.Arist.556 a- 557 b.52SztukÄ™ tÄ™ opisuje pokrótce Cycero (De orat.II, 86 - 87,zwÅ‚aszcza §§ 357 - 358).DokÅ‚adniej jÄ… przedstawia Kwintylian(Inst.or.2, 11).Por.także Xenoph., Symp.IV, 62; Sextus Empir.,P.H.II, 222 oraz anonimowy utwór Ad Herennium (III, c.16).Sztuka mnemotechniczna polega na tym, że rzecz, która chcemysobie przypomnieć w przyszÅ‚oÅ›ci, ustawiamy za pomocÄ… obrazówmyÅ›lowych w odpowiednim porzÄ…dku, w miejscach" przedtemprzez nas dowolnie obranych, np.ukÅ‚adajÄ…c z nich jakieÅ› sÅ‚owo.StÄ…d zwykÅ‚o siÄ™ mówić o pamiÄ™ci miejscowej".Za jej wynalazcÄ™uchodziÅ‚ Simonides z Keos (ur.556 p.n.e.), poeta liryczny.Hippias utrzymywaÅ‚, że jest w stanie powtórzyć pięćdziesiÄ…t imionraz, usÅ‚yszanych (Plato.Hippias Mai.285 E; por.Hippias Min.378 D).Mnemotechnika pomaga niekiedy odnalezć utraconewspomnienia.De insomniis l, 458 b 20-22; Top.163 b 28.53Mniemania tÅ‚umów lub filozofów nazywa Arystoteles już to´Ì¾±.już to ÍÀÌ»·È¹Â (De an.I, 2, 403 b 22; Met.“.5, 1010 a 10;Phys.IV.6.213 a 22.Por.Regis (83); S.Mansion (1946, 103-124,215-217).54WedÅ‚ug niektórych autorów (np.Simplic.207, 26) w Eth.Nic.(lib.VI).55Komu siÄ™ zdaje"? Chyba nie Arystotelesowi, lecz tÅ‚umomlub filozofom, o których mówiÅ‚ wyżej.56SÅ‚owo nawyk" ( nałóg") ¾¹Â stosuje Arystoteles do tychwÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci uzyskanych przez nas, które sÄ… w naszym trwaÅ‚ymposiadaniu, i konsekwentnie nieÅ‚atwo siÄ™ zmieniajÄ….JeÅ›li siÄ™ Å‚atwolub szybko zmieniajÄ…, noszÄ… miano dyspozycji" (´¹¬¸µÃ¹Â).ˆ¾¹Â różni siÄ™ od wÅ‚adz(´Å½¬µµ¹Â) aktów (½Á³µ¹±¹), braków (ÃÄÁ·Ã¹Â) i doznania(À¬¸¿Â).Por.Bonitz, Ind.Arist.260 b 31 -261 a 4.57W tym zdaniu niektórzy autorzy dopatrujÄ… siÄ™ sprzecznoÅ›ciz innymi twierdzeniami Arystotelesa.ZmysÅ‚y stanowiÄ… wedÅ‚ugArystotelesa istotÄ™ zwierzÄ™cia.Dlatego zawsze sÄ… w nim (±µ¯À¬ÁµÃĹ: a 8) [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]