[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Smith założył, że w jednym przypadku ma do czynienia z wyrazem król w mianowniku, a w drugim - w dopełniaczu.Postawiwszy taką tezę uczony stanął od razuprzed problemem: w jakim to języku w wyrażeniu król wraz z odmianą zmienia sięprzedostatni fonem? Znając odpowiedz na to pytanie można tym samym ustalić, jaki językkryją znaki sylabiczne pisma cypryjskiego.Język grecki był z dawien dawna rozpowszechniony na Cyprze.A w języku greckimwyraz król - basileus, zmienia w dopełniaczu przedostatni fonem (basileos).W ten sposóbSmith doszedł do prawidłowej konkluzji, iż język cypryjskich inskrypcji jest językiemgreckim.Ale najbardziej pikantne jest to, że Smith doszedł do najbardziej prawidłowegowniosku wychodząc z nieprawidłowej przesłanki - wyraz król nie był napisanyw mianowniku!KROK PO KROKU.ZNAK PO ZNAKUImię króla, grecka nazwa króla - basileus, nazwy dwóch miast - wszystko toumożliwiło Smithowi odczytanie osiemnastu znaków cypryjskich.Opierając się na tychznakach, Smith dokonał próby odczytania krótkich napisów na medalach cypryjskich, któreprzecież, rozumując prawidłowo, powinny się składać z imion własnych.I istotnie, znajdujeon w tych napisach imię Euagorasa, znanego władcy Cypru, prowadzącego zażartą walkę279 z Persami na początku IV wieku p.n.e.(jego imię żyje po dziś dzień w ludowych podaniachCypryjczyków), odnajduje również wiele innych imion.Co prawda, nie wszystkie odczytał prawidłowo.Na przykład odczytane przez Smithaimię Pythagoras było w rzeczywistości imieniem Philokypros, imię Stasiagoras - imieniemStasikypros itd.Mimo to jednak udało się Smithowi prawidłowo ustalić brzmienie ponadpołowy znaków pisma cypryjskiego - trzydzieści trzy znaki z pięćdziesięciu sześciu!Przyjaciel i nauczyciel Smitha, filolog S.Birch, w sposób dobitnie przekonywającyudowodnił, że jedynie język grecki może być językiem napisów cypryjskich - ani egipski, anistarohebrajski, ani fenicki, ani akadyjski nie odpowiadają swoją budową regułom językatekstów Cypru.Numizmatyk, asyriolog i znakomity znawca języka greckiego J.Brandis zdołałokreślić znaczenie nowych znaków.Brandis był tym pierwszym uczonym, który zaczął czytaćteksty długie, nie posiadające bilingwy.Jemu zawdzięczamy odkrycie spójnika i, z pomocąktórego można było bardziej wyraznie rozczłonkowywać napisy nie posiadające wsparciabilingwy.(Spójnik ten brzmiał nie jak zwykłe greckie kai, lecz kas - i znaki przekazujące tenwyraz zdołał Brandis odnalezć w tekstach cypryjskich.) Możliwe, że uczonemu niemieckiemuudałoby się doprowadzić do zwycięskiego końca odczytanie pisma cypryjskiego -przedwczesna śmierć przerwała jednak jego badania.Rodak Brandisa, niemiecki filologklasyczny M.Schmidt kontynuował jego dzieło.Schmidt ustalił znaczenie prawie wszystkichznaków i, co nie mniej istotne, określił system pisma znacznie dokładniej niż to uczynionowcześniej.Pismo cypryjskie jest pismem sylabicznym.Brandis wykazał, że w piśmieCypryjczyków używano jedynie dwóch rodzajów znaków sylabicznych - znaki przekazujące czyste samogłoski (a, e, i, o, u) i znaki przekazujące połączenia fonemu spółgłoskowegoi samogłoskowego (na przykład ta, ti, te, to, tu) - w ten sposób wszystkie znaki pismacypryjskiego oddawały zgłoski otwarte (tj.zakończone na samogłoskę).Zacytujemy początekgreckiej części fenicko-greckiej bilingwy z Idalionu, porównując ją z literowym pismemgreckim:i to-i te-ta-ra-to-i ve-te-i pa-si-le-vo-se mi-li-ki-ja-to-no-sein tMi tetartMi vetei basilwos milkijatMnosw czwartym roku [kiedy] król Milkjaton.Prace nad odczytaniem pisma cypryjskiego zakończyli językoznawcy Deeckei Siegizmund.Nawiasem mówiąc, do dziś, mimo że znane są znaczenia wszystkich znaków,czytanie wielu tekstów pisma cypryjskiego sprawia jeszcze wiele trudności.280 Wyraz srebro po grecku brzmi argyros.W tekstach cypryjskich jest on oddawanyznakami sylabicznymi a-ra-ku-ro.Imię Afrodyty określają znaki A-po-ro-ti-ta.Wyraz greckigar, oznaczający bowiem, gdyż , Cypryjczycy zapisywali jako ka-re, imię Stasikrates Sa-ta-si-ka-ra-te-se.Jak widzimy z tych przykładów, odchylenia były nader istotne.Początkowo objaśniano to tym, że Cypryjczycy mówili barbarzyńskim dialektem językagreckiego.Ostatnio udało się ustalić, że przyczyna różnic tkwi nie w języku, lecz w systemiepisma cypryjskiego, oddającego jedynie zgłoski otwarte.Stąd, gdy słowo kończy się naspółgłosce, należy dodać jakąkolwiek samogłoskę, aby sylaba stała się otwarta, na przykładwyraz teois - bogom trzeba pisać te-o-i-se.Styk fonemów spółgłoskowych na początku lubw środku wyrazu ulega również likwidacji przy dodaniu samogłosek pomocniczych, naprzykład Stasikrates = Sa-ta-si-ka-ra-te-se.Ponadto pismo cypryjskie nie odróżnia spółgłosek dzwięcznych, bezdzwięcznychi półotwartych.Zgłoski da, ta, i tha języka greckiego oddawane są w piśmie sylabicznymjednym i tym samym znakiem ta, zgłoski bi, pi i phi - znakiem pi itd.W języku greckimistnieją dwa fonemy e i dwa o (długie i krótkie).W piśmie cypryjskim nie są one odróżniane.Ponadto fonemy nosowe stojące przed spółgłoskami w ogóle nie są wymawiane - wyrazpanta wszystko znakami cypryjskimi pisze się pa-ta.Jak widzimy, zmiany transkrypcji fonetycznej wyrazów w piśmie cypryjskim sąznaczne.Ponadto język grecki Cypryjczyków różni się od greki klasycznej, choć nie takwyraznie, jak sądzono na początku.Nic dziwnego, że do dnia dzisiejszego nie udaje sięzinterpretować i przełożyć w sposób nie budzący wątpliwości wielu wyrazów tekstówcypryjskich [ Pobierz całość w formacie PDF ]