[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Prowadząc działania wojenne, Scypion wcielał wczyn to, co pózniej stwierdził Carl von Clausewitz: Wojna to kontynuacja poli-tyki innymi środkami"58.Scypion był niemal jedynym rzymskim dowódcą, który rozumiał, jak ważnesą służby wywiadowcze podczas wojny.Wykorzystanie przezeń wywiadustrategicznego i taktycznego podkreśla niebywałe nowatorstwo Scypiona wmilitarnej sytuacji republiki"59.Kampanie, które prowadził podczas drugiej wojnypunickiej, są tego najlepiej udokumentowanym przykładem60.Ze strategicznegopunktu widzenia Rzymianom nie udało się przewidzieć inwazji Hannibala (218-217 r.p.n.e.), kryzysu na Sycylii (216-215 r.p.n.e.), buntu na Sardynii (215 r.p.n.e.), zagrożenia ze strony Macedonii (215-214 r.p.n.e.), przejścia plemionpołudniowoitalskich na stronę Hannibala (216-215 r.p.n.e.).W każdym z tychwypadków Rzymianie zostali zaskoczeni; tak słaby był rzymski wywiadtaktyczny i miało to swoje odzwierciedlenie w liczbie zasadzek, w które wpadaływojska rzymskie - w ciągu nieco ponad trzech lat Kartagińczycy zniszczyli w tensposób co najmniej sześć rzymskich oddziałów61.Również inne jednostkirzymskie, w tym wojska dowodzone przez ojca i stryja Scypiona pod Castuio,poniosły poważne straty, jeśli w ogóle z powodu błędów w wywiadzie taktycz-nym nie zostały całkowicie rozbite.Nie można wskazać jednego błędu taktycznego czy strategicznego, który bypopełniał Scypion w ciągu ośmiu lat prowadzenia wojny.Młody wódz doceniłrolę wywiadu prawdopodobnie pod wpływem zdrady plemion iberyjskich wobecjego ojca.Przed przejęciem dowództwa w Hiszpanii Scypion zebrał informacjena temat politycznej i geograficznej sytuacji na obszarze objętym działaniamiwojskowymi, nakiero- wał pracę wywiadu na rozpoznanie miejsca stacjonowania i siły trzech armiikartagińskich oraz znaczenia Nowej Kartaginy jako głównej bazy logistycznejdla działań Kartagińczyków w Hiszpanii.Powierzył też wywiadowi taktycznemuzdobycie informacji na temat samego miasta, między innymi jego topografii,obronności i głębokości otaczającej je laguny.Te informacje pomogłyScypionowi przeprowadzić skuteczny atak i zdobyć miasto, co doprowadziło docałkowitej zmiany rozkładu sił na Półwyspie Iberyjskim na korzyść Rzymian.Taksamo wykorzystał wywiad przed inwazją na północną Afrykę wysłał okręty doprzeprowadzenia rozpoznania wybrzeża i użył wojsk desantowych, aby poznaćwarunki w Numidii.Wysłał do Afryki zaufanego przyjaciela, Gajusza Leliusza, byzapoznał się z panującą tam sytuacją polityczną.Sam również podjął ogromneryzyko, potajemnie odwiedzając Syfaksa, ważnego wodza plemiennego, byprzekonać go do wsparcia Rzymu.Błędy popełnianie przez Rzymian w zakresie wywiadu taktycznego możnapo części tłumaczyć brakiem w legionach stałych oddziałów zajmujących sięrozpoznaniem.Dlatego też każda zespołowa akcja wojsk rzymskich miała, wnajlepszym razie, dość niespójny charakter62.Większość rzymskich dowódcówdo misji rozpoznawczych wykorzystywała oddziały velites (lekkiej piechoty),czasem wzmacniając je niewielkimi oddziałami jazdy63.Kiedy indziej wysyłalijezdzców z jednostek extraordinar ii.Ojciec Scypiona prawdopodobnie wyko-rzystał te elitarne oddziały jako siłę zwiadowczą podczas potyczki z jazdąnumidyjską nad Rodanem.Scypion, jak się wydaje, był pierwszym rzymskimdowódcą, który ustanowił stały oddział w legionie, mający za zadanie zbieranieinformacji wywiadowczych o znaczeniu taktycznym dla bitwy.Jednostka taskładała się z jednej trzeciej jezdzców zazwyczaj wchodzących w składoddziałów extraordinarii i jednej piątej żołnierzy z oddziałów lekkiej piechoty.Aącznie nowa jednostka mogła liczyć prawie dwa tysiące żołnierzy64.Równieżstraż boczna Scypiona - pretorianie - mogła czasem wypełniać zadaniawywiadowcze. Każda armia maszeruje na swoim brzuchu", zauważył książę Wellington.Jedną z najważniejszych umiejętności Scypiona, jako logistyka i administratora,było zapewnienie zaopatrzenia jego wojskom.Co więcej, zawsze osobiściedoglądał przygotowań logistycznych.W noc poprzedzającą inwazję na Afrykę Scypion spotkał się z ludzmi od-powiedzialnymi za aprowizację, aby się upewnić, że wszystko będzie wporządku.Nie rozpoczynał kampanii, a nawet bitwy, bez wystarczających racjiżywnościowych; przywiązywał ogromną wagę do tego, gdy prowadził szerokozakrojoną operację taktyczną.Starożytni historycy nie zanotowali, aby Scypionchoć raz musiał zmienić plan działania z powodu braku zaopatrzenia.Był więcnie tylko wspaniałym planistą, ale również świetnym logistykiem.Jako przywódca podczas wojny Scypion miał niewielu równych sobie.Dowodził rzymską armią przez osiem lat w dwóch poważnych kampaniach: wHiszpanii i północnej Afryce, brał udział w sześciu ważnych bitwach i licznychpotyczkach i ze wszystkich wyszedł zwycięsko.W każdym z tych starć walczył zprzeciwnikiem bardziej doświadczonym w prowadzeniu działań wojennych, amimo to za każdym razem odnosił triumf.Pod Zamą zmierzył się z najbardziejdoświadczonym i utalentowanym wodzem jego czasów - Hannibalem Barkasem i go pokonał.Co sprawiło, że Scypion był w stanie osiągnąć taki sukces?Badania nad największymi dowódcami starożytności wskazują, że mieli onipewne wspólne cechy i umiejętności, dzięki którym stali się wielcy65.Wszyscy naprzykład byli ludzmi wykształconymi, ich umysły były kształtowane poprzezformalną edukację.Taki intelektualny trening daje przywódcy wiarę we własnyintelekt i umiejętność zrozumienia świata.Zdyscyplinowani umysłowo dowódcymyślą w kategoriach przyczyn i skutków, co umożliwia założenie, żewprowadzanie do gry określonych zdarzeń przyniesie spodziewane rezultaty.Przywódcy tego typu nie akceptują zastanego świata i nie pozwalają, abykultura, tradycja czy obyczaj determinowały ich działanie.Uważają, że ich losjest w ich rękach i że są w stanie raczej zmienić bieg wydarzeń, niż mu ulegać.Cechująca Scypiona nadmierna ufność we własne siły wskazuje na ten sposóbmyślenia.Wiara we własne pomysły i doświadczenie mają podstawowy wpływna siłę konieczną do przełożenia myśli na działanie, a wielki dowódca jestprzede wszystkim człowiekiem akcji.Wielcy przywódcy muszą umieć się przystosować do zmieniających sięokoliczności; umiejętność ta wymaga również otwartości na nowe idee.Otóż doczasów Scypiona struktura rzymskiego legionu nie ule- gła poważniejszej zmianie przez ponad sto lat.Przeprowadzona przezeńreforma organizacji legionów, taktyki i uzbrojenia, której celem było pokonaniedziałającej niezwykle elastycznie armii kartagińskiej, pokazuje jego gotowość doprzyjmowania i wprowadzania w życie nowych pomysłów.Scypionprzeciwstawił się podstawowemu założeniu strategicznemu dotyczącemu wojnyz Hannibalem, gdy stwierdził, że wojna z Kartagińczykami nigdy nie zostaniewygrana na terenie Italii i że kluczem do zwycięstwa jest Hiszpania i północnaAfryka.Wielcy przywódcy cechują się wyobraznią, umiejętnością formułowaniaalternatywnego biegu wydarzeń [ Pobierz całość w formacie PDF ]