Komentarz do księgi o przyczynach. Tomasz z Akwinu

Startseite

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.6.Przyczyna pierwsza przekracza.61dokonuje się przez rozważanie, to znaczy dzięki wyobraz�ni oraz pozostałym niższym siłom zmysłowym, które służąrozumowi ludzkiemu, rozważanie zaś dokonuje się dziękizmysłom, ponieważ wyobraznia jest ruchem dokonanymprzez zmysł ze względu na akt, jak mówi się w księdzeO duszy49.Dlatego, skoro przyczyna pierwsza znajduje sięponad wszystkimi rzeczami, przekracza wszystkie wymie�nione działania.Właśnie to przyjmuje również Dionizyw I rozdziale O imionach Bożych, twierdząc: I ani zmysł,ani wyobraznia jej nie dotyczy50, czyli to, co autor Księgio przyczynach nazywa rozważaniem , ani opinia, którą onnazywa myśleniem *, ani nazwa, którą on nazywa wypo�wiedzią , ani wiedza, którą on nazywa rozumieniem.Po drugie zaś wykazuje, że [przyczyna pierwsza] niejest poznawana również w drugi sposób, mianowicie przeznią samą.Tego z kolei dowodzi na podstawie różnychsposobów poznania.Wśród tych rzeczy zaś, które są po�znawane same przez się, niektóre są poznawane zmysłem,tak jak rzeczy zmysłowo poznawalne, niektóre natomiastprzez rozważanie lub wyobraznię, tak jak rzeczy wyobra-żalne, które nie podlegają zmysłom, niektóre wreszcieintelektem, tak jak rzeczy konieczne i niezmienne, nie�które zaś rozumem lub przez myślenie, tak jak rzeczy,49 Por.Arystoteles, O duszy, ks.III, rozdz.3 (429 a 1-2), Tomasz z Akwi�nu, Komentarz do O duszy , ks.III, lekcja 6, 659.50 Por.Pseudo-Dionizy Areopagita, O imionach Bożych, rozdz.I, � 5(PG 3, 593 A), Dionysiaca I, 35, 2-4; Tomasz z Akwinu, Komentarz do O imionach Bożych , rozdz.I, lekcja 3, 77.* W tym miejscu w oryginale jest rationem, co należałoby tłumaczyćprzez rozum , ale wydawca Komentarza słusznie poprawia w przypisie nacogitationem, co jest zgodne z logiką i sensem tekstu.Co prawda myślenie jestskutkiem działania takiej władzy jak rozum, ale tutaj akurat chodzi o działaniapoznawcze, a nie o władzę, dzięki której są one możliwe.NajprawdopodobniejTomasz przez pośpiech się pomylił i zamiast myślenie napisał rozum.Komentarz do Księgi o przyczynach 62które powstają i giną.Właśnie ze względu na ten ostatnisposób [poznawania] Filozof w VI księdze Etyki twierdzi,że to, co dyskursywne, dotyczy tych rzeczy, którym zdarzasię być w inny sposób*51.Dlatego, skoro przyczyna pierw�sza jest ponad wszystkimi tego typu rodzajami poznania,nie może zostać poznana w żaden z tych sposobów.Takiteż dowód przeprowadza Proklos, z tą tylko różnicą, żew miejsce słowa myślenie wstawia rozważanie , a za�miast słowa rozważanie używa słowa opinia 52.Zapew�ne z uwagi na ten argument jest oczywiste, że przyczynapierwsza jest ponad rzeczami zmysłowo poznawalnymi,jak też wyobrażalnymi oraz zniszczalnymi, ale już to, żejest ona ponad umysłowo poznawalnymi rzeczami od�wiecznymi nie jest oczywiste.Dowiedzenie tego zostałow tym miejscu pominięte, ale Proklos dowodzi tego dzię�ki tezie, że wszelkie poznanie intelektualne lub rozumowedotyczy bytów [niezmiennych/, to bowiem, co jest przezintelekt przyswajane jako pierwsze, to właśnie byt53.Tonatomiast, w czym nie znajduje się zasada bytu, nie jestuchwytne dla intelektu.Dlatego skoro przyczyna pierw�sza jest ponad bytem, to w konsekwencji jest ona takżeponad odwiecznymi rzeczami umysłowo poznawalnymi.Według platoników zatem przyczyna pierwsza z pew�nością jest ponad bytem, o ile istota dobroci i jedności,z którymi utożsamia się przyczyna pierwsza, przekraczanawet sam byt oddzielony [od materii], tak jak zostało już* Chodzi o materialne konkrety, to znaczy byty zawierające w sobie nie�zmienną istotę, ale zmieniające się na poziomie swojej natury przypadłościo�wej.Byty te są przedmiotami naszego codziennego ludzkiego poznania.5 Por.Arystoteles, Etyka nikomachejska, ks.VI, rozdz.1 (1139 a 12-1-14); Tomasz z Akwinu, Komentarz do Etyki nikomachejskiej , ks.VI, lek�cja 1,1118.52 Por.Proklos, Elementy teologii, komentarz do twierdzenia CXXIII.53 Por.Proklos, Elementy teologii, komentarz do twierdzenia CXXII.6.Przyczyna pierwsza przekracza.63powiedziane*.Ale zgodnie z prawdą rzeczy przyczynapierwsza jest ponad bytem, o ile sama jest bytowaniemnieskończonym, bytem natomiast nazywa się [zazwyczaj]to, co w sposób skończony uczestniczy w bytowaniu.Cośtakiego jest właśnie proporcjonalne dla naszego intelek�tu, którego przedmiotem jest to, czym coś jest [tzn.isto�ta], jak mówi się w III księdze o duszy54.Dlatego tylkoto jest uchwytne dla naszego intelektu, co posiada istotęuczestniczącą w istnieniu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

Szarota Tomasz Okupowanej Warszawy dzien powsz

Olszakowski Tomasz Pan Samochodzik i zaginiony pociag

Olszakowski Tomasz Pan Samochodzik i Arka Noego

Lis Tomasz Co z ta Polska.WHITE

Lis Tomasz Co z ta Polska.BLACK

Kolodziejczak Tomasz Kolory sztandarow

Tomasz Mann Czarodziejska góra

Larry.Niven Pierscien

Harry Eric L Strzec i bronic (SCAN dal 714)

Evanovich Janet Seven Up