[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tym bardziej będzie ono kierować swój gniew przeciwko odstępcomod powszechnej rzetelności, jeśli zobaczy, że jest ich niewielu.Niebezpieczna to rzecz, wierzmi, wykazywać społeczeństwu, że więcej w nim ludzi złych, niżeli przypuszcza.123 I 24 " 1 2Liczne wyroki śmierci są dla władcy równie kompromitujące, jak dla lekarza liczne po-grzeby.Im bardziej pobłażliwy jest panujący, tym większy znajduje posłuch.Duch ludzki jestz natury hardy, prze ku temu co odmienne i niedostępne, i woli towarzyszyć, niż dać się pro-wadzić.Podobnie jak szlachetne i pełnej krwi konie łatwiej dają się kierować przy popusz-czeniu cugli, tak i dobrowolna uczciwość poddaje się z własnego popędu łagodności, którą,jak sądzi ogół, warto sobie zachować.Zatem najwięcej osiąga się tą drogą.I 25 " 1Okrucieństwo jest złem najmniej ludzkim i niegodnym cywilizowanej duszy.Dzika towściekłość znajdować upodobanie we krwi i ranach i wyzbywszy się człowieczeństwa,zmieniać się w leśne zwierzę.I 26 " 1 2Nikczemność niedługo zachowuje się ulegle i nie przestrzega dopuszczalnej miary wy-stępków.Lecz wyobraz sobie, że okrucieństwo posiada gwarancję bezkarności: jakież byłybyjego rządy?I 26 " 4.Nawet wśród dzikich zwierząt podobieństwo gatunkowe stanowi zabezpieczenie, nato-miast wściekłość ludzka nie zna miary nawet wobec krewnych, lecz tym bardziej zrównujeswoich i obcych, im bardziej gniew nią porusza.II 3 " 1Aagodność to powściągliwość ducha w korzystaniu z możliwości zemsty lub też pobłażli-wość silniejszego w wymierzaniu kary słabszemu.II 4 " 3.Okrucieństwo [jest] skłonnością duszy do nadmiernej surowości.Aagodność odrzuca ioddala od siebie tę skłonność.II 5 " 1Podobnie jak religia jest hołdem dla bogów, a zabobon ich obrazą, tak i ludzie szlachetniniech okazują łagodność i wyrozumiałość, lecz niech się wystrzegają litości.Litość bowiemjest wadą słabego człowieka, który załamuje się na widok cudzych nieszczęść.Dlatego jestona najbardziej rozpowszechniona wśród ludzi najlichszych.II 5 " 4Litość to zgryzota duszy spowodowana widokiem cudzej niedoli lub też smutek wywołanyprzez cudze nieszczęścia, które uważa się za niezawinione.Lecz mędrca nie dosięga żadnazgryzota.Umysł jego jest pogodny, i nie może się zdarzyć nic, co by go zachmurzyło.I nicbardziej nie zdobi człowieka nizli wzniosłość duszy, ale nie można być zarazem wzniosłym ismutnym.124 II 6 " 4Litość jest czymś pokrewnym nędzy: coś z niej przejmuje i mieści w sobie.Powinieneświedzieć, że chore to oczy, które same napełniają się łzami na widok czyichś kaprawychoczu, doprawdy tak samo, jak objawem choroby, a nie wesołością, jest śmiać się zawsze, kie-dy się śmieją, i ziewać, kiedy wszyscy ziewają.Litość jest wadą dusz zbyt wrażliwych nanędzę, więc jeśliby ktoś wymagał litości od mędrca, to prawie tak jakby wymagał płaczu ijęków na pogrzebach obcych ludzi.II 7 " 3Przebaczyć to znaczy nie karać tego, kogo według ciebie należy ukarać; łaska to zwolnie-nie od zasłużonej kary.Aagodność natomiast przez to jest wyższa, iż wyrokuje, że ten, kogozaniechano karać, na nic innego nie zasługuje; jest ona czymś pełniejszym niż łaska, jest szla-chetniejsza.125 Epistulae morales ad LuciliumI 1" 1 2.Si volueris attendere, maxima pars vitae elabitur male agentibus, magna nihil agentibus,tota vita aliud agentibus.Quem mihi dabis, qui aliquod pretium tempori ponat, qui diemaestimet, qui intellegat se cotidie mori? In hoc enim fallimur, quod mortem prospicimus: ma-gna pars eius iam praeterit.Quidquid aetati retro est, mors tenet.I 1 " 3Omnia, Lucili, aliena sunt, tempus tantum nostrum est.In huius rei unius fugacis ac lubri-cae possessionem natura nos misit, ex qua expellit quicumque vult.Et tanta stultitia morta-lium est, ut quae minima et, vilissima sunt, certe reparabilia, imputari sibi, cum impetravere,patiantur; nemo se iudicet quidquam debere, qui tempus accepit, cum interim hoc unum est,quod ne gratus quidem potest reddere.I 2 " 6Non qui parum habet, sed qui plus cupit, pauper est.I 3 " 2 3Sed si aliquem amicum existimas, cui non tantundem credis quantum tibi, vehementer er-ras et non satis nosti vim verae amicitiae.Tu vero omnia cum amico delibera, sed de ipsoprius.Post amicitiam credendum est, ante amicitiam iudicandum [ Pobierz całość w formacie PDF ]